Theo nhà kinh tế Bill Rosenberg thuộc Hội đồng các công đoàn New Zealand, đã đến lúc cần phải suy nghĩ đến phương án thay thế khi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) lâm vào bế tắc, vẫn hướng đến toàn cầu hoá, tuy nhiên cần nhận được sự ủng hộ từ mọi người.Các thỏa thuận thương mại tiếp theo không nên chỉ áp dụng khuôn mẫu như hiệp định TPP. Toàn bộ khuôn khổ trong hiệp định cần phải được thay đổi.

Mối quan tâm của người dân New Zealand về thương mại tự do

Các mối quan tâm của cộng đồng không chỉ tập trung vào thương mại, tức xuất nhập khẩu hàng hoá theo nghĩa thông thường. Hầu hết người New Zealand ủng hộ việc tăng cường xuất khẩu. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là không có mối quan tâm về tác động của thương mại.

Các nghiên cứu gần đây cho thấy hầu hết các nhà kinh tế và các chính trị gia miêu tả thương mại theo khuynh hướng đơn giản quá mức. Trong cuộc chiến thương mại, có người chiến thắng và kẻ thua cuộc, nhưng trên lý thuyết, người chiến thắng có thể bù đắp cho người thua cuộc. Đáng tiếc thay, hệ thống đánh thuế lũy tiến và trợ cấp xã hội của New Zealand đã bị suy yếu trầm trọng và không còn hoạt động hiệu quả.

Báo cáo của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) gần đây làm rõ về cách xử lý của New Zealand đối với những người bị sa thải việc làm.

Quá nhiều người hưởng lợi từ giao thương sẽ làm gia tăng sự bất bình đẳng và căng thẳng xã hội. Điều này cần phải được điều chỉnh để đảm bảo sự ủng hộ của cộng đồng.

Các hiệp định sẽ không còntập trung chủ yếu vào vấn đề thương mại. Điều này gây hiểu nhầm khi gọi những thỏa thuận này như những Hiệp định Thương mại Tự do. Tôi gọi đây là các thỏa thuận thương mại quốc tế, và điều này gây hiểu nhầm khi xem các mối quan tâm là việc gia tăng chủ nghĩa bảo hộ.

Các thoả thuận này chủ yếu tập trung vào một số lĩnh vực dịch vụ, quy định (bao gồm cả các biện pháp phi thuế quan), đầu tư nước ngoài, sở hữu trí tuệ, mua sắm công, thương mại hóa của các cơ quan công quyền và những vấn đề khác thuộc phạm vi“sau biên giới”,có tác động mạnh mẽ đếncuộc sống người dân. Đó là lý do tại sao người dân phản đối khả năngcủa Chính phủ về việc thiết lập, sửa đổi các luật lệ hướng đến lợi ích công và để thích nghi với hoàn cảnh mới và sửa đổi chính sách nghèo nàn trong quá khứ.

Mối quan tâm được gia tăng khi thiếu sự cởi mở trong các cuộc đàm phán thương mại và thiếu các quy trình nghị viện đầy đủ. Đây là luật pháp quốc tế quan trọng và người dân New Zealand không mong muốn pháp luật trong nước được thực hiện theo cách này.

Tóm lại, đây là một số ví dụ về mối quan tâm của cộng đồng. Các biện pháp phi thuế bao gồm các quy định thiết yếu như an toàn thực phẩm, an toàn sức khỏe tại nơi làm việc, an ninh sinh học và tính bảo mật. Rất khó để giải quyết những vấn đề xuất phát từ các rào cản thương mại có chủ ý, việc này làm gia tăng mối lo ngại rằng thương mại sẽ lấn át lợi ích chung.

Những thách thức đặt ra New Zealand về thương mại tự do

Các lĩnh vực dịch vụ rất nhạy cảm như giáo dục và y tế, liên quan mật thiết đến quốc gia. Tự do thương mại có thể gây nguy hiểm đến chất lượng và danh tiếng của họ.

Dịch vụ tài chính cần nhiều quy định hơn nữa, cần học hỏi kinh nghiệm từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.

Dịch vụ kỹ thuật số tạo ra những lo ngại về tính bảo mật, đây là vấn đề mà châu Âu tạm dừng đàm phán trong Hiệp định đối tác thương mại và đầu tư xuyên Đại Tây Dương (TTIP) với Mỹ - một đề xuất tương tự với hiệp định TPP. Một số dịch vụ kỹ thuật số, chẳng hạn như Uber và trang web đấu giá công việc Airtasker, làm ảnh hưởng đến điều kiện làm việc và kỹ năng chuyên môn.

Nhiều dịch vụ được cung cấp thông qua việc tạm nhập cư nhằm mục đích công việc hoặc đầu tư nước ngoài vào New Zealand - cả hai đều là vấn đề nhạy cảm.

Liên quan đến việc các nhà đầu tư nước ngoài được quyền kiện chính phủ về luật pháp và các phán quyết, các nhà lập pháp và các nhà kinh tế học nhận định điều này đã vượt quá mục đích tăng cường thương mại.

Sở hữu trí tuệ là sự bảo hộ, không phải tự do hóa. Việc kéo dài thời hạn bảo hộ trong các thỏa thuận đồng nghĩa với việc phá hủy sự cân bằng và ưu tiên cho các tập đoàn dược phẩm và truyền thông bằng cách đưa ra các loại thuốc hoặc hàng hoá, dịch vụ khác với giá đắt hơn.

Hạn chế sử dụng mua sắm công như là hình thức giúp các doanh nghiệp trong nước và yêu cầu nâng cao tiêu chuẩn lao động làm cho việc tăng trưởng các ngành công nghiệp mới, việc làm, mức sống người lao động thậm chí sẽ trở nên khó khăn hơn.

Trong một cuộc khảo sát vào năm 2015 cho thấy 54% cử tri không đồng ý với hiệp định TPP và mối lo lắng của họ vẫn không giảm. Một cuộc khảo sát gần đây được thực hiện bởi Hiệp hội Kế toán Australia và New Zealand, các doanh nghiệp tỏ ra không mấy phấn khởi. “Chính sách mong muốn” hàng đầu của doanh nghiệp không thay đổi.

Điều này không đủ để Chính phủ lặp lại các lập luận cũ và gắn với mô hình hiệp định TPP đầy hoài nghi. Các thỏa thuận thương mại quốc tế không được xem là ngoại lệ đối với các giá trị mà New Zealand đã cố gắng xây dựng.

Chúng ta cần hỗ trợ nhiều hơn cho người lao động thông qua những thay đổi mà toàn cầu hoá và công nghệ mang lại và các chính sách trong tương lai cần đảm bảo hướng đến lợi ích của người lao động.

Người lao động không chống lại sự giao thương với các nước khác, họ chỉ muốn thương mại quốc tế phục vụ cho người lao động hơn là việc người lao động phục vụ cho thương mại quốc tế.

Nguồn: nzherald.co.nz – XM

Từ khóa: Bill Rosenberg, Các thỏa thuận thương mại, của New Zealand, sẽ không, theo khuôn khổ, hiệp định TPP