Vào tháng 8 năm 2016, các bộ trưởng kinh tế của Canada và ASEAN đã đồng ý đồng tài trợ cho một nghiên cứu nhằm xác định các tác động kinh tế nếu một Khu vực Thương mại Tự do ASEAN-Canada (FTA) có hiệu lực.

Hai mô hình kinh tế được xây dựng và mô phỏng. Đầu tiên là mô hình do Canada đề xuất với phạm vi tự do hóa bao gồm thương mại hàng hóa, dịch vụ và đầu tư. Mô hình kia là mô hình do ASEAN đề xuất với phạm vi tự do hóa bao gồm thương mại hàng hóa, cắt giảm các biện pháp phi thuế quan (ví dụ: hạn ngạch nhập khẩu, v.v.) và cải thiện thuận lợi hóa thương mại.

Khi nghiên cứu được thực hiện, Canada là đối tác thương mại lớn thứ sáu của ASEAN với kim ngạch thương mại song phương lên tới 20,2 tỷ USD. ASEAN có thặng dư thương mại khá lớn, với xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ lên tới 14,3 tỷ USD so với nhập khẩu là 5,9 tỷ USD. Đầu tư nước ngoài của Canada vào ASEAN lên tới 8,9 tỷ USD trong khi đầu tư của ASEAN vào Canada chỉ ở mức 249,2 triệu USD.

Nghiên cứu cuối cùng đã được hoàn thành vào tháng 9 năm 2019 và người ta xác định rằng một thỏa thuận toàn diện bao gồm xóa bỏ thuế quan đối với hàng hóa cũng như tự do hóa dịch vụ và đầu tư, tiếp tục thực hiện cắt giảm các biện pháp phi thương mại và cải thiện thuận lợi hóa thương mại sẽ là lựa chọn tối ưu. Nói cách khác, một FTA toàn diện sẽ hoạt động vì lợi ích tốt nhất của cả ASEAN và Canada.

Theo các mô phỏng kinh tế, GDP của ASEAN sẽ tăng lên tới 39,4 tỷ đô la (tăng 1,6% tổng GDP) chỉ trong năm đầu tiên nếu FTA ASEAN-Canada thành hiện thực. Xuất khẩu của ASEAN sang Canada sẽ tăng 18,7%, lên 3,46 tỷ USD, do hàng loạt các khoản đầu tư của Canada đổ vào.

Điều này có ý nghĩa gì đối với Philippines? Philippines sẽ là quốc gia hưởng lợi nhiều thứ hai chỉ sau Thái Lan. GDP của Philippines được dự đoán sẽ tăng 7,5 tỷ đô la (hoặc 2,6% GDP của năm 2019) chỉ trong năm đầu tiên, với những mức tăng liên tiếp sau đó.

Về thương mại hàng hóa và dịch vụ, Philippines đã có thặng dư thương mại với Canada. Năm ngoái, thặng dư lên tới 771 triệu USD. May mắn thay, xuất khẩu của Philippines nhìn chung phù hợp với nhu cầu của Canada. Nghiên cứu chỉ ra rằng nếu FTA có hiệu lực, Philippines có thể kỳ vọng hợp lý vào việc xuất khẩu hàng may mặc, hóa chất, cao su và nhựa cũng như các sản phẩm gỗ và kim loại tăng 8,8%.

Các loại sản phẩm khác có thể đạt được tăng trưởng xuất khẩu là lốp xe cao su, dầu dừa, đồ da, thiết bị gia dụng, giày dép, sản phẩm cao su, đồ gỗ và đồ trang sức. Trong khi đó, xuất khẩu dịch vụ, như thuê ngoài quy trình kinh doanh (BPO), sẽ tăng gần 10%. Tất cả điều này có nghĩa là một cơn gió nhẹ cho các nhà xuất khẩu Philippines.

Một lưu ý quan trọng nữa là Canada đang có 14 FTA có hiệu lực với 51 quốc gia, nhiều quốc gia trong số này Philippines không có hiệp định ưu đãi thuế quan cũng như không được ưu đãi tiếp cận. Các nhóm này bao gồm những thị trường béo bở như Mexico, Trung và Nam Mỹ. Với một FTA có hiệu lực, các sản phẩm và linh kiện do Philippines sản xuất có thể được tích hợp vào chuỗi cung ứng lớn của Canada, Mexico và Hoa Kỳ. Ngoài ra, các nhà xuất khẩu Philippines có thể tiếp cận các thị trường béo bở nhưng chưa được khai thác như Brazil và Nam Phi. Tất cả điều này báo hiệu tốt cho mục tiêu đa dạng hóa các đối tác thương mại và tách mình khỏi các thị trường truyền thống như Trung Quốc và Nhật Bản.

Philippines chỉ là một trong hai nước ASEAN có Hiệp định Khuyến khích và Bảo hộ Đầu tư nước ngoài với Canada. Nếu FTA có hiệu lực, Philippines sẽ là một trong những điểm đến đầu tư ưu tiên cho các doanh nghiệp Canada liên quan đến BPO và dịch vụ tài chính. Và vì một FTA sẽ buộc các nhà quản lý Philippines phải cải thiện khuôn khổ pháp lý để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, nên có thể mong đợi một dòng đầu tư của Canada vào các ngành công nghiệp sáng tạo như hoạt hình, trò chơi, nghệ thuật và giải trí, phần mềm và thiết kế kỹ thuật. Tất cả những điều này sẽ nâng cao vị thế của Philippines với tư cách là trung tâm CNTT-BPO, dịch vụ tri thức và các ngành công nghiệp sáng tạo trong khu vực.

Một FTA cũng sẽ là động cơ khuyến khích các công ty Canada đầu tư vào chương trình cơ sở hạ tầng của chính phủ cũng như vào năng lượng tái tạo - hai lĩnh vực mà Philippines cần nguồn lực nước ngoài nhất. Người Canada là những người đi tiên phong trong các lĩnh vực này và sẽ là cung cấp nguồn lực vốn và công nghệ vô giá.

Nhìn chung, quốc gia này sẽ được hưởng lợi rất nhiều từ một FTA ASEAN-Canada do tác động tích cực của nó đối với thương mại, đầu tư, hoạt động kinh tế và nguồn thu từ thuế. Trên hết, nó sẽ tạo ra công ăn việc làm - những công việc mà đất nước cần sau những trì trệ kinh tế gây ra bởi đại dịch COVID-19.

Doanh nghiệp tư nhân cũng được hưởng lợi. Nhiều cơ hội sẽ mở ra cho các nhà sản xuất và nhà cung cấp dịch vụ của Philippines xuất khẩu sang Canada và 51 quốc gia mà Canada có các thỏa thuận thương mại ưu đãi. Và vì các khoản đầu tư xuyên biên giới sẽ được tự do hóa, các doanh nhân của Philippines sẽ có cơ hội thiết lập quan hệ đối tác và/hoặc liên minh với những người đứng đầu Canada.

Sự gia nhập của các nhà đầu tư Canada sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển giao công nghệ và trao đổi các phương pháp tốt nhất - hai điều này sẽ khiến các ngành của hai nước trở nên cạnh tranh hơn.

Nhưng nếu như có những ngành chiến thắng, chắc chắn sẽ có những ngành bị ảnh hưởng bất lợi bởi FTA. Với việc hàng hóa của Canada được phép vào Philippines mà không phải chịu thuế quan hay hạn định nào, các nhà sản xuất gỗ và gỗ xẻ, thịt, hóa chất, bột giấy và giấy, quặng và kim loại của Philippines có thể bị loại khỏi thị trường do nhập khẩu rẻ hơn từ Canada.

Cạnh tranh có tác động nhấn chìm hoặc tập bơi và các nhà sản xuất địa phương phải trở nên hiệu quả hơn nếu họ muốn tồn tại. Không ai nói đối mặt với cạnh tranh nước ngoài là dễ dàng - nhưng những ai bước lên thành công sẽ được đền đáp bằng cách trở nên cạnh tranh toàn cầu. Điều này mang lại một chiều cơ hội hoàn toàn mới cho những người thành công.

Nhưng đừng nhầm lẫn, người tiêu dùng sẽ là những người hưởng lợi sau cùng trong tất cả những điều trên vì cạnh tranh dẫn đến nhiều lựa chọn sản phẩm hơn với giá rẻ hơn.

Khi tôi viết bài này, các cuộc đối thoại đang diễn ra giữa các bộ trưởng ASEAN, bao gồm cả Philippines và các đối tác Canada của họ. Những ưu và khuyết điểm đang được cân nhắc và các bước tiếp theo đang được tính toán.

Về phần tôi, tôi rất ủng hộ FTA đơn giản vì Philippines cần nó. Chúng ta cần nó để tạo ra công ăn việc làm, thu hẹp thâm hụt thương mại ngày càng gia tăng, thu hút đầu tư nước ngoài, mở rộng cơ sở sản xuất, tăng chỉ số công nghệ của chúng ta và trở nên cạnh tranh hơn nữa trong các lĩnh vực mà chúng ta đã giỏi như IT-BPO. Một FTA với Canada chính xác là những gì chúng ta cần để thúc đẩy quá trình phục hồi sau đại dịch.

Nguồn: Business World

Từ khóa: thời điểm hoàn hảo, hiệp định thương mại tự do, ASEAN-Canada