Hội nhập kinh tế quốc tế, tham gia các Hiệp định thương mại tự do (FTA) đã giúp Việt Nam trở thành một trong những quốc gia xuất khẩu thuộc nhóm tăng trưởng cao trên thế giới, bên cạnh những cơ hội mang lại, hàng Việt Nam đang đứng trước các thách thức khi bị các quốc gia nhập khẩu áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại (PVTM) trong thực thi các FTA.

Với mong muốn phổ biến và cập nhật các thông tin về PVTM, xu hướng áp dụng các biện pháp PVTM tại các thị trường nhập khẩu, cảnh báo sớm các nguy cơ về PVTM và phòng ngừa các vụ kiện PVTM có thể xảy ra cho các cho ngành hàng và doanh nghiệp trong hoạt động thương mại quốc tế, Trung tâm Hội nhập quốc tế TP.HCM phối hợp cùng Trung tâm Thông tin và Cảnh báo, Cục Phòng vệ Thương mại tổ chức Hội thảo “Nâng cao năng lực ứng phó với rào cản phòng vệ thương mại trong bối cảnh bảo hộ thương mại gia tăng” vào ngày 10/04/2024 tại Thành phố Hồ Chí Minh. Hội thảo có sự tham dự của nhiều diễn giả, chuyên gia; cơ quan quản lý Nhà nước; các Hiệp hội doanh nghiệp trong nước và nước ngoài; các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu và các cơ quan truyền thông báo đài trên địa bàn Thành phố.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Ông Huỳnh Minh Vũ, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Hỗ trợ hội nhập quốc tế TP.HCM cho biết: Việt Nam đã hội nhập rất nhanh vào nền kinh tế quốc tế kể từ khi gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới và ký kết hàng loạt các FTA, trong đó có các FTA thế hệ mới có quy mô thị trường rộng lớn như Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA). Việc tham gia các FTA tạo điều kiện để hàng hoá Việt Nam thâm nhập vào các thị trường thế giới. Tuy nhiên, song song với việc hiện diện ở nhiều quốc gia thì hàng hoá Việt Nam cũng gặp nhiều rào cản phòng vệ thương mại từ các nhà nhập khẩu.

Hình ảnh: Ông Huỳnh Minh Vũ, Phó Giám đốc phụ trách
Trung tâm Hỗ trợ hội nhập quốc tế TP.HCM phát biểu khai mạc tại Hội thảo

Phát biểu chào mừng tại Hội thảo, Bà Đỗ Thị Sa, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Thông tin và Cảnh báo, Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương cho biết: Trong năm 2023, công tác phòng vệ thương mại diễn ra trong bối cảnh tình hình kinh tế thế giới, khu vực có nhiều diễn biến phức tạp và xuất hiện nhiều khó khăn, thách thức hơn. Tính đến hết tháng 12 năm 2023, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam là đối tượng của 242 vụ việc điều tra liên quan tới PVTM. Trước xu thế PVTM đối với Việt Nam, Cục PVTM thường xuyên cảnh báo sớm nguy cơ bị điều tra PVTM để doanh nghiệp chủ động xây dựng kế hoạch sản xuất kinh doanh và phòng ngừa nguy cơ các vụ kiện PVTM.

                  Hình ảnh: Bà Đỗ Thị Sa, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Thông tin và Cảnh báo,                      Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương phát biểu chào mừng tại Hội thảo

Với vai trò là báo cáo viên tại Hội thảo, Ông Tô Thái Ninh – Trưởng phòng, Phòng Điều tra Bán phá giá và Trợ cấp, Cục Phòng vệ Thương mại, Bộ Công Thương đã giới thiệu tới đại biểu các quy định pháp luật trong điều tra, tính toán thuế chống bán phá. Theo ông, nếu bị áp thuế cao, doanh nghiệp, ngành hàng sẽ bị mất một phần hoặc toàn bộ thị trường xuất khẩu do không cạnh tranh được với các đối thủ. Phần lớn các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam là doanh nghiệp nhỏ và vừa, năng lực phòng vệ thương mại còn hạn chế, không đủ kinh nghiệm và nguồn lực để theo đuổi các vụ điều tra. Trong khi đó, các quy định điều tra phòng vệ thương mại thường khắt khe, yêu cầu cung cấp lượng thông tin lớn, thời gian chuẩn bị ngắn. Vì thế, để ứng phó thành công với các vụ điều tra, doanh nghiệp cần đầu tư nhân lực, trí lực, thời gian và tiền bạc cũng như sự tư vấn của luật sư là vô cùng cần thiết để đạt được biên độ phá giá hợp lý nhất. Việc lựa chọn luật sư tư vấn phù hợp và sớm là một yếu tố quan trọng. Bên cạnh việc chủ động chuẩn bị hồ sơ trả lời bản câu hỏi điều tra sớm, doanh nghiệp cần phối hợp chặt chẽ với cơ quan quản lý nhà nước để có những tác động phù hợp, kịp thời đến các yếu tố của vụ việc.

         Hình ảnh: Ông Tô Thái Ninh – Trưởng phòng, Phòng Điều tra Bán phá giá và Trợ cấp,

Cục Phòng vệ Thương mại, Bộ Công Thương báo cáo tại Hội thảo

Ông Phùng Gia Đức – Phó trưởng phòng, Phòng Xử lý phòng vệ thương mại nước ngoài, Cục Phòng vệ Thương mại, Bộ Công Thương chia sẻ kinh nghiệm xử lý vụ việc phòng vệ thương mại đối với một số mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam. Bên cạnh đó, ông cũng đưa ra một số lưu ý đối với doanh nghiệp để ứng phó hiệu quả với các vụ kiện phòng vệ thương mại khi xuất khẩu hàng hóa sang các thị trường nước ngoài. Theo ông Đức, Cục PVTM đã và đang theo dõi biến động xuất khẩu của gần 40 mặt hàng và định kỳ đưa ra danh sách cảnh báo khoảng 18 mặt hàng (đã có các sản phẩm bị điều tra như gỗ dán, đệm mút, lốp xe ô tô, ống đồng, mật ong, thép chống ăn mòn, gạch men, tủ gỗ, pin mặt trời, ghim dập…). Bên cạnh đó, ông Đức lưu ý doanh nghiệp cần chủ động nâng cao năng lực PVTM thông qua việc xây dựng các lộ trình phát triển, xuất khẩu phù hợp, để giảm thiểu nguy cơ bị điều tra PVTM. Ngoài ra, doanh nghiệp cần hoàn thiện hệ thống quản lý, kế toán theo chuẩn mực quốc tế, phù hợp với điều tra PVTM, để có thể dễ dàng truy xuất số liệu trong quá trình điều tra.

Hình ảnh: Ông Phùng Gia Đức – Phó trưởng phòng, Phòng Xử lý phòng vệ thương mại nước ngoài,

Cục Phòng vệ Thương mại, Bộ Công Thương báo cáo tại Hội thảo

Ở góc độ doanh nghiệp, Ông Diệp Bảo Cánh - Giám đốc Công ty Sản xuất pin năng lượng mặt trời Red Sun đã có những chia sẻ thực tế liên quan tới ứng phó với các vụ kiện PVTM khi xuất khẩu hàng hóa sang các thị trường nước ngoài. Ông cho biết, năm 2022 Hoa Kỳ khởi xướng điều tra về lẩn tránh thuế với PV module từ Việt Nam, Red Sun cũng nằm trong phạm vi điều tra với cáo buộc sử dụng các bộ phận và linh kiện được sản xuất tại Trung Quốc đang lẩn tránh thuế chống bán phá giá của Hoa Kỳ. Để chứng minh không vi phạm các cáo buộc của phía Hoa Kỳ, Red Sun đã phải tốn khá nhiều thời gian và chi phí để thuê luật sư ứng phó với vụ việc. Sau cùng, ông đưa ra ba khuyến nghị quan trọng để giúp doanh nghiệp ứng phó thành công với các vụ điều tra như sau:

+ Đầu tiên, doanh nghiệp cần tìm hiểu và chuẩn bị các thông tin, chứng từ liên quan tới việc điều tra;

+ Thứ hai, thường xuyên kiểm tra và cập nhật về cuộc điều tra để nắm bắt và kịp thời xử lý những yêu cầu liên quan khác, thực hiện hợp tác đầy đủ;

+ Thứ ba, việc thực hiện các yêu cầu điều tra rất quan trọng. Doanh nghiệp cần hoàn thành các yêu cầu về việc điều tra như bảng câu hỏi điều tra và nộp các chứng từ liên quan, trước thời hạn từ 1-2 ngày và đảm bảo nộp thành công.

Hình ảnh: Ông Diệp Bảo Cánh - Giám đốc Công ty Sản xuất pin năng lượng mặt trời Red Sun báo cáo tại Hội thảo

Hội thảo là cơ hội để doanh nghiệp và các bên liên quan thu thập được nhiều thông tin hữu ích, hiểu rõ hơn về các quy định pháp luật, thực tiễn điều tra PVTM cũng như chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ doanh nghiệp trong việc ứng phó với các vụ kiện chống bán phá giá, chống trợ cấp, tự vệ và chống lẩn tránh biện pháp PVTM của nước ngoài đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam, nhằm giúp doanh nghiệp chủ động vượt qua các rào cản về PVTM tại các thị trường xuất khẩu.

Hình ảnh: Các đại biểu tham dự chụp hình kỉ niệm cùng chuyên gia tại Hội thảo

Với mong muốn tiếp tục đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp, trong thời gian tới, Trung tâm Hội nhập quốc tế thành phố Hồ Chí Minh sẽ tiếp tục tổ chức nhiều chương trình thiết thực và hữu ích hơn đến các cá nhân, cộng đồng doanh nghiệp, các Hiệp hội doanh nghiệp và Hội ngành hàng.

Từ khóa: ứng phó, rào cản PVTM, bảo hộ thương mại

Nguồn: CIIS