Hiện nay, chuyển đổi thói quen sử dụng đồ nội thất từ gỗ thịt của rừng tự nhiên sang gỗ rừng trồng hợp pháp đang có sự chuyển dịch một cách mạnh mẽ.

Kiên quyết loại bỏ gỗ bất hợp pháp ra khỏi chuỗi cung ứng

Theo Lao động, hiện nay Chính phủ Việt Nam cam kết mạnh mẽ để có thể loại bỏ gỗ bất hợp pháp ra khỏi chuỗi cung ứng cả trong việc xuất khẩu cho đến tiêu thụ nội địa. Việc giảm lượng gỗ rủi ro nhập khẩu không những giúp cho Chính phủ có thể thực hiện cam kết này mà còn giúp giảm tình trạng rủi ro cho cả ngành gỗ bao gồm cả khâu xuất khẩu. 

Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST) - ông Đỗ Xuân Lập cho biết, mỗi năm Việt Nam sẽ nhập khẩu khoảng 4 -5 triệu mét khối (m3) gỗ nguyên liệu. Mặc dù vậy thì trước khi có cam kết của Chính Phủ thì lượng gỗ nhập khẩu rủi ro chiếm đến 30 - 40%. 

Hiện nay, chuyển đổi thói quen sử dụng đồ nội thất từ gỗ thịt của rừng tự nhiên sang gỗ rừng trồng hợp pháp đang có sự chuyển dịch một cách mạnh mẽ

Ông Đỗ Xuân Lập nhấn mạnh rằng: “Việt Nam nhập khẩu gỗ rủi ro đã và đang có những tác động rất tiêu cực đến ngành gỗ của Việt Nam, đặc biệt là ở khâu xuất khẩu. Và vụ điều tra 301 của Cơ quan đại diện thương mại Mỹ về ngành gỗ Việt Nam vào cuối năm 2020 là một ví dụ điển hình về tác động tiêu cực này”. 

Như thế, giảm lượng rủi ro nhập khẩu cũng đòi hỏi các hộ ở các làng nghề chuyển sang việc sử dụng các loại ít có rủi ro hơn gồm gỗ rừng trồng trong nước hay là các loại ván. 

Cần chuyển đổi thói quen sử dụng gỗ quý sang gỗ rừng trồng hợp pháp

Ở làng nghề Thụy Lâm (Hưng Yên) thời điểm trước năm 2008 chủ yếu là sử dụng gỗ quý ở trong nước và đặc biệt là gỗ nghiến rồi sau đó là gỗ nghiến nhập khẩu từ Lào, còn 5 năm trở lại đây là từ Châu Phi. 

Ông Trường khẳng định rằng: “Chúng tôi từng suýt mất đi thương hiệu khi sử dụng nguồn gỗ nhập khẩu rủi ro. Và rất may là sau đó chúng tôi đã chuyển dịch sang nguồn gỗ hợp pháp này là hướng đi đúng đắn”. 

Việc chuyển đổi gỗ nguyên liệu ở các làng nghề không phải là câu chuyện riêng của các làng nghề mà đó còn là trách nhiệm của xã hội và của cơ quan quản lý cũng như cả cộng đồng doanh nghiệp gỗ. 

Ông Bùi Chính Nghĩa, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chia sẻ: Việc triển khai Nghị định 102 hy vọng sẽ khắc phục được những rủi ro trong nhập khẩu gỗ nguyên liệu, từ đó, góp phần thúc đẩy nhu cầu sử dụng gỗ rừng trồng, đồng thời thay đổi thói quen sử dụng gỗ tự nhiên

Theo như nghị định đưa ra thì gỗ nhập khẩu được thực hiện thông qua việc thiết lập cơ chế kiểm soát nguồn gỗ nhập khẩu cùng các loại gỗ nhập khẩu. Gỗ rủi ro là gỗ được nhập khẩu ở các vùng địa lý không tích cực và là các loại rủi ro. Nghị định cũng có quy định rằng khi nhập khẩu gỗ rủi ro vào thị trường Việt Nam thì các doanh nghiệp nhập khẩu cần phải bổ sung giấy tờ để có thể chứng minh cho tính hợp pháp của gỗ. Ngoài ra thì các doanh nghiệp cũng cần phải đưa ra các biện pháp giảm thiểu tình trạng rủi ro. 

Ông Bùi Chính Nghĩa, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chia sẻ: Việc triển khai Nghị định 102 hy vọng sẽ khắc phục được những rủi ro trong nhập khẩu gỗ nguyên liệu, từ đó, góp phần thúc đẩy nhu cầu sử dụng gỗ rừng trồng, đồng thời thay đổi thói quen sử dụng gỗ tự nhiên.

Nhấn mạnh rằng "gỗ quý, gỗ tự nhiên ngày càng khan hiếm”, ông Tô Xuân Phúc cũng đưa ra khuyến cáo các làng nghề như La Xuyên, Đồng Kỵ và Liên Hà, Hữu Bằng cần chú ý lắng nghe tín hiệu từ thị trường quốc tế. Trước mắt thì cũng là liên kết các làng nghề với nhau, liên kết làng nghề với doanh nghiệp cung cấp gỗ một cách hợp pháp. 

Đưa ra lời chia sẻ về mô hình liên kết với mục đích thúc đẩy được quá trình chuyển đổi này, Chủ tịch Hội đồng quản trị TAVICO - ông Đỗ Quang Hà cho hay: “Thời gian trước đây thì chúng tôi đã từng nhập khẩu gỗ tần bì Nga và phải để ngoài cảng 6 tháng trời bởi không có ai hỏi mua. Sau đó thì tôi đã mạnh dạn đưa thử số gỗ này vào làng nghề Hữu Bằng để chế biến thử và điều kỳ diệu là thị trường đã chấp nhận cũng như thay thế dần gỗ xoan đào từ đó đã mở ra xu hướng mới cho gỗ tần bì Nga ở thị trường Việt Nam”. 

Cũng khẳng định rằng liên kết chính là mấu chốt cho sự phát triển trong giai đoạn hiện nay, Chủ tịch Công ty CP Tân Vĩnh Cửu (Tavico) cũng chia sẻ ý tưởng xây dựng nên một hệ sinh thái cho các làng nghề gỗ truyền thống. Trong đó thì công ty cũng sẽ đảm bảo được nguồn cung gỗ nước ngoài thông qua một chợ đầu mối khu vực Hố Nai, Thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai. Sản phẩm này cũng được cung cấp cho làng nghề dưới dạng phôi. 

Cũng song song với đó thì Tavico còn tiến hành xây dựng thêm một không gian để cho các làng nghề và hợp tác xã đến trao đổi và chia sẻ kiến thức cũng như trưng bày các sản phẩm mẫu. 

Ông Hà cũng bày tỏ rằng, một khi doanh nghiệp gỗ và làng nghề cùng tập trung trí tuệ và tận dụng kinh nghiệm của doanh nghiệp cũng như tinh hoa của làng nghề thì sẽ tạo nên không gian cho sáng tạo, sự tươi mới cho các thương hiệu hay sản phẩm gỗ của Việt Nam. 

Vào sáng ngày 4/1/2022, ở hội thảo "Liên kết công ty với các hộ tại làng nghề gỗ: Giảm rủi ro và thúc đẩy phát triển trong tương lai" do VIFOREST cùng tổ chức Forest Trends tổ chức,  Phó Chủ tịch Hội Mỹ nghệ làng nghề Vạn Điểm (Hà Nội) - bà Đàm Thị Én cho biết: “Các loại gỗ quý như gõ, gụ trong nước đang dần cạn kiệt và việc nhập khẩu gỗ từ Châu Phi cũng đang tăng mạnh trong thời gian 5 năm trở lại đây và chiếm đến trên 90% tỷ lệ gỗ nhập khẩu”. 

Bà Én phát biểu rằng: “Tôi đánh giá cao sự chuyển dịch sử dụng gỗ Tây nhập khẩu hợp pháp dành cho các ngôi nhà Việt Nam”. 

Chuyên gia phân tích của Tổ chức Forest Trends - TS.Tô Xuân Phúc nhận định rằng, các doanh nghiệp gỗ nên coi việc hỗ trợ các hộ làng nghề là thực hiện trách nhiệm của cộng đồng ví dụ như quỹ Việt Nam xanh để từ đó có thể tìm kiếm cho mình được cơ hội hợp tác cụ thể với các hộ, hợp tác dựa trên nguyên tắc công bằng và cùng có lợi, dựa trên các thế mạnh của mỗi bên. Và chúng ta cũng nên coi hợp phần thị trường nội địa là hợp phần không thể nào tách rời của ngành gỗ và trực tiếp tác động đến phần xuất khẩu. 

TS.Tô Xuân Phúc nói thêm rằng: “Ở góc độ cơ quan quản lý thì cần quan tâm nhiều hơn đến các hộ làng nghề.  Hơn thế, Chính phủ cũng cần cam kết sẽ kiểm soát được chặt chẽ thị trường nội địa. Cũng cần có cơ chế chính sách riêng với mục đích sẽ hỗ trợ các làng nghề gỗ và có chính sách, cơ chế hỗ trợ hình thành việc liên kết giữa công ty cùng các hộ làng nghề. Điều quan trọng là cần truyền thông thay đổi thói quen của người tiêu dùng trong việc sử dụng gỗ quý. Đồng thời cũng ưu tiên việc sử dụng các sản phẩm hình thành bởi liên kết thông qua mua sắm công”. 

Nguồn: Meey Land

Từ khóa: gỗ hợp pháp