Việc Liên bang Nga gia nhập WTO có ảnh hưởng không nhỏ đến thương mại thế giới. Theo lời của ông Paskal Lamy - Tổng Giám đốc WTO, với việc Nga gia nhập WTO, tổ chức này sẽ chiếm tới 97% thương mại toàn cầu.

 

 

Những cam kết của Liên bang Nga sau khi gia nhập WTO

 

1. Cam kết về hàng hóa

 

Những thông số thỏa thuận về mức thuế nhập khẩu có so sánh với mức thuế hiện hành:

 

	Thuế quan thống nhất: Mức trung bình	WTO: Mức trung bình
Mức ban đầu *	Mức cuối cùng **
Tất cả các mặt hàng	10,293	11,850	7,147
Hàng nông sản	15,634	15,178	11,275
Hàng công nghiệp	9,387	11,256	6,410

* Mức thuế quan cao nhất được phép áp dụng kể từ ngày Nga gia nhập WTO

 

** Mức thuế quan thấp nhất sẽ được áp dụng khi hết giai đoạn quá độ.

 

Chú thích: việc tính mức thuế trung bình được tiến hành trên cơ sở thống kê thuế quan nhập khẩu từ “các nước ở xa” giai đoạn 2008 - 2010.

 

Giai đoạn chuyển tiếp cho việc tự do hóa tiếp cận thị trường: từ 2 - 3 năm đối với hàng hóa thông thường và 5-7 năm đối với hàng hóa nhạy cảm hơn.

 

Theo đánh giá, khi hết giai đoạn chuyển tiếp, mức giảm cuối cùng về thuế nhập khẩu đạt khoảng 1/2 mức thuế quan thống nhất của Liên minh Hải quan hiện nay.

 

Nhìn chung, việc giảm thuế suất trung bình của Nga từ mức hiện nay cho đến mức cuối cùng cam kết với WTO là 3 điểm phần trăm đối với hàng công nghiệp và 4,4 điểm phần trăm với nhóm hàng nông nghiệp và thực phẩm.

 

 

Cam kết giảm thuế nhập khẩu đối với một số nhóm hàng

 

- Đối với nhóm hàng nông sản, thuế nhập khẩu giảm từ 15,6% xuống còn 11,3%; với nhóm hàng công nghiệp, thuế nhập giảm từ 9,4% xuống còn 6,4%. Tuy nhiên, với từng mặt hàng cụ thể, tỉ lệ giảm thuế nhập có khác nhau;

 

- Đối với sản phẩm chế biến từ cá, thuế suất giảm không đáng kể, từ 15% xuống 12,5%-12% trong vòng 1-3 năm. Đối với cá nguyên liệu, thuế suất của nhiều mặt hàng nhóm này giảm từ 10% hiện nay xuống 6-8%, trong một số trường hợp giảm xuống mức 3-5%;

 

- Đối với sữa, kem, sữa cô đặc, bơ giảm từ 25% xuống 20%;

 

- Đối với chè, cà phê, thuế quan sẽ giảm không đáng kể so với biểu thuế hiện hành. Ví dụ: thuế nhập khẩu chè ở Nga hiện nay là 20%, nhưng không dưới 0,8 euro/kg; sau khi gia nhập WTO, mức thuế nhập mặt hàng này là 20%, nhưng không dưới 0,5 euro/kg và sẽ giảm dần theo lộ trình. Cụ thể, 2013: 18%, nhưng không dưới 0,45 euro/kg; 2014: 16%, nhưng không dưới 0,39 euro/kg; 2015: 14%, nhưng không dưới 0,34 euro/kg; từ năm 2015: 12%, nhưng không dưới 0,34 euro/kg. Thuế nhập khẩu cà phê hạt chưa rang hiện nay là 0% (không), nhưng sau khi vào WTO, Nga sẽ tăng thuế nhập mặt hàng này. Năm 2013, thuế nhập cà phê hạt chưa rang sẽ là 3%. Đối với cà phê hạt đã rang, hiện nay thuế nhập là 10%, nhưng không dưới 0,2 euro/kg và giảm dần theo lộ trình. Cụ thể, 2013: 9,3%, nhưng không dưới 0,19 euro/kg, tương tự; 2014: 8,7%, nhưng không dưới 0,17%; từ 2015: 8%, nhưng không dưới 0,16 euro/kg;

 

- Nga sẽ giảm thuế đối với một số thức ăn chăn nuôi và thức ăn gia súc (bao gồm đậu tương, khô dầu) không sản xuất được trong nước; rau, quả và hạt (quả hồ trăn, lạc, chanh, nho, chuối, v.v...), đặc biệt là rau, quả vụ đông sẽ được giảm thuế suất.

 

- Đối với dược phẩm nước ngoài, thuế nhập giảm 15-5% đến 6,5-5% trong giai đoạn chuyển tiếp, đồng thời, sẽ giảm thuế quan nhanh hơn đối với thiết bị y tế và nguyên liệu dược phẩm (lên đến 2 - 3%);

 

- Đối với thị trường sản phẩm hóa chất, trong nhiều trường hợp sẽ không có tác động đáng kể. Nhìn chung, thuế quan sẽ giảm 10% - 6,5% - 5%. Những mặt hàng được giảm thuế suất đáng kể hơn trong vòng 5-6 năm: mỹ phẩm, xà phòng, chất tẩy, rửa, vải sơn lót sàn, một số đồ dùng sẵn làm bằng nhựa.

 

 - Sẽ giảm mạnh hoặc bỏ thuế suất đối với công nghệ, thiết bị xây dựng, đo lường, khoa học;

 

- Trong vòng 3 năm sau khi gia nhập WTO, Nga sẽ bỏ thuế quan đối với máy vi tính, thiết bị sản xuất máy vi tính. Thuế suất đối với hàng điện tử gia dụng và điện tử học sẽ giảm từ 15% xuống mức 7 - 9%.

 

- Đối với các loại xe: (i) xe ô tô con mới sản xuất, thuế nhập giảm từ mức 25% xuống 15% trong vòng 7 năm và sẽ giảm chủ yếu vào 3 năm cuối nhằm đảm bảo quyền lợi của khách hàng Nga và người tiêu dùng, mặt khác, cho phép thực hiện các dự án đầu tư lớn liên quan đến vốn đầu tư nước ngoài để sản xuất xe ô tô ở Nga; (ii) xe ô tô cũ (đã sử dụng từ 3-7 năm), thuế nhập khẩu sẽ giảm từ 25% xuống 20% trong giai đoạn chuyển tiếp.

 

- Sau khi gia nhập WTO, Nga tiếp tục áp dụng chế độ hạn ngạch thuế quan đối với nhập khẩu thị bò, thịt heo và thịt gia cầm. Thời hạn bỏ hạn ngạch các loại thịt nêu trên không xác định. Riêng với thịt heo, Nga sẽ bỏ hạn ngạch từ 31/12/2019. Điều kiện tiếp cận thị trường thịt bò vẫn giữ như hiện nay, nhưng với thịt heo và thịt gia cầm thì sẽ thắt chặt hơn. Cụ thể: theo các văn bản về gia nhập WTO, hạn ngạch nhập khẩu thịt bò làm lạnh vào Nga là 40 ngàn tấn/năm trong thời hạn không xác định, với mức thuế nhập khẩu là 15% trị giá hợp đồng, nếu ngoài hạn ngạch thì mức thuế tới 55%. Hạn ngạch phân bổ giữa các nước EU tới 29 ngàn tấn, với các nước khác là 11 ngàn tấn.  Đối với thịt bò đông lạnh: hạn ngạch nhập khẩu vào Nga là 530 ngàn tấn, trong đó các nước EU và Mỹ sẽ nhận được hạn ngạch như nhau là 60 ngàn tấn.

 

 

2. Cam kết hỗ trợ nông nghiệp

 

Những cam kết trong lĩnh vực nông nghiệp khác với những cam kết tiêu chuẩn mà các nước khác áp dụng khi gia nhập WTO. Theo cam kết tiêu chuẩn, các nước gia nhập sẽ nêu mức hỗ trợ trong 3 năm trước gia nhập và sẽ giảm hỗ trợ này trong thời gian ngắn sau khi gia nhập.

 

Đối với Nga, mức hỗ trợ cho phép là 9 tỉ USD (hơn 2 lần so với mức sẽ cho phép Nga phù hợp với các quy tắc tiêu chuẩn). Sau đó, mức cho phép hỗ trợ sẽ được giảm dần giảm, từ năm 2018 sẽ bị “ràng buộc” với mức hiện nay.

 

Nga cam kết sau khi gia nhập WTO (cũng như hiện nay) sẽ không được sử dụng trợ cấp xuất khẩu trong nông nghiệp.

 

 

3. Cam kết hỗ trợ công nghiệp

 

Nga cam kết với WTO về trợ cấp cho ngành công nghiệp là những cam kết thông thường đối với bất kỳ nước thành viên phát triển nào trong WTO.

 

Nhà nước không được trợ cấp trực tiếp cho các nhà xuất khẩu. Việc cấp và nhận trợ cấp chỉ có thể tiến hành với điều kiện bạn sử dụng hàng nội địa (ví dụ: khi trợ cấp mua sắm thiết bị, mà thiết bị đó hoặc những chi tiết kèm theo được sản xuất trong nước). Tỉ trọng trợ cấp như thế trong trợ cấp chung của Nhà nước cho ngành công nghiệp là không cao. Đồng thời, các biện pháp trợ cấp được thực hiện trong khuôn khổ những chương trình có mục đích của Liên bang ở Nga không trái với quy định của WTO và không bị hạn chế.

 

 

4. Cam kết về dịch vụ

 

Ngacó trách nhiệm cam kết 116 ngành dịch vụ (115 ngành theo phân loại của WTO). Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, các cam kết không thay đổi gì trong hệ thống điều chỉnh hiện nay. Ngoại lệ chính của nguyên tắc này là lĩnh vực bảo hiểm, nơi mà mức độ tham gia của đối tác nước ngoài tăng từ 25% lên 50%. Vốn sở hữu của các công ty tham gia bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm bắt buộc tăng từ 49% lên 51% kể từ khi Nga gia nhập WTO và sẽ không bị hạn chế sau 5 năm tiếp theo. Ngoài ra, ngay từ năm 2004, vốn cổ phần hạn chế ở mức 49% không áp dụng cho các công ty bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm trách nhiệm có vốn đầu tư nước ngoài từ EU.

 

Chín năm sau khi gia nhập WTO, về hình thức, Nga sẽ cho phép các chi nhánh của công ty bảo hiểm nước ngoài hoạt động trực tiếp tại Nga. Song những hạn chế do cam kết của Nga đưa ra đối với các chi nhánh này trong việc tiếp cận và hoạt động tại thị trường Nga sẽ làm mất đi lợi thế cạnh tranh của họ so với các công ty Nga.

 

Trong một số lĩnh vực, những cam kết sẽ dẫn đến khả năng áp dụng các biện pháp khắt khe hơn so với quy định hiện nay. Ví dụ, trong trường hợp cần thiết, Nga có thể thực hiện độc quyền đối với việc bán buôn rượu.

 

 

5. Hệ thống cam kết

 

5.1. Cấp phép nhập khẩu

 

Trong khuôn khổ WTO, Nga khẳng định hệ thống đang được sử dụng sẽ cấp giấy phép nhập khẩu các loại hình hoạt động (trừ trường hợp chuyển sang cấp giấy phép nhập khẩu tự động của rượu).

 

Duy trì hệ thống thông báo đối với các sản phẩm có bảo mật.

 

5.2. Khu kinh tế đặc biệt

 

Trong giai đoạn chuyển tiếp, mặc dù việc cấp ưu đãi trái với các quy định của WTO, song theo pháp luật của Nga, việc ưu đãi này vẫn được tiếp tục cho các nhà đầu tư tại các khu kinh tế đặc biệt ở tỉnh Kaliningrad và Magadansk để thực hiện trọn vẹn các dự án đầu tư.

 

5.3. Công nghiệp lắp ráp

 

Vào giai đoạn chuyển tiếp, Nga có thể bảo lưu những yếu tố trái với quy định của WTO đối với công nghiệp lắp ráp xe ô tô và phụ tùng xe hơi. Đây là hiện tượng chưa từng có trong lịch sử của WTO. Từ 1/7/2018 sẽ kết thúc thời kỳ chuyển tiếp, đó cũng là lúc các nhà đầu tư sẽ hoàn hết vốn trong các dự án và thu được lãi ròng. Hiệp định WTO sẽ không dẫn đến chấm dứt các thỏa thuận đầu tư.

 

5.4. Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ

 

Trong quá trình đàm phán gia nhập WTO, các văn bản tiêu chuẩn dần dần được thông qua. Các văn bản này không những đưa luật pháp Nga phù hợp với tiêu chuẩn của WTO mà còn cải thiện nó.

 

Như vậy, pháp luật của Nga hiện nay hoàn toàn phù hợp với quy định của WTO nói chung, Hiệp định về các khía cạnh của quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến thương mại nói riêng.

 

5.5. Việc hình thành giá cả đối với  nguồn năng lượng

 

Sau khi gia nhập WTO, chính sách giá cả của Nga đối với nguồn năng lượng đảm bảo cho các nhà sản xuất và cung cấp khí ga tự nhiên cần đảm bảo trang trải những chi phí và có thu nhập. Họ cần hoạt động trên cơ sở tính toán thương mại. Tuy nhiên, những quy tắc này không áp dụng đối với việc cung cấp khí đốt cho các hộ gia đình và người tiêu dùng phi thương mại. Đối với những người tiêu dùng này, Nga được quyền áp dụng việc điều tiết đối với giá khí tự nhiên nhằm đảm bảo thực hiện các chính sách xã hội trong nước.

 

5.6. Các biện pháp vệ sinh, kiểm dịch thực vật và những quy chuẩn kỹ thuật

 

Nga cam kết tuân thủ các quy định vệ sinh, thú y và kiểm dịch thực vật, cũng như các quy định kỹ thuật của WTO. Việc áp dụng các biện pháp vệ sinh, thú y và kiểm dịch thực vật của Nga phải được dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế được hỗ trợ bởi các bằng chứng khoa học và những đánh giá rủi ro.

 

Ngasẽ giữ quyền áp dụng các yêu cầu ngặt nghèo hơn hơn so với tiêu chuẩn quốc tế, nếu điều đó yêu cầu mức độ bảo hộ được quy định tại Nga. Trong trường hợp này, Nga sẽ tích cực tham gia các tổ chức quốc tế liên quan trong việc soạn thảo và đề xuất các tiêu chuẩn.

 

Nga sẽ đảm bảo tính minh bạch của thủ tục, mà theo thủ tục đó người nhập khẩu có thể khiếu nại việc đình chỉ, thu hồi hoặc từ chối trong việc cho phép nhập khẩu hàng hóa bị kiểm soát và nhận được phản hồi bằng giải thích lí do áp dụng các giải pháp và biện pháp phù hợp, mà người nộp đơn phải thực hiện để có được một giấy phép. Cơ quan kiểm dịch động và thực vật Liên bang Nga, trước hết, phải áp dụng các biện pháp tạm dừng nhập khẩu, cung cấp cho nước xuất khẩu cơ hội để khắc phục thích hợp. Cam kết này không áp dụng trong trường hợp có liên quan đến rủi ro cho sức khỏe của con người và động vật.

 

Là một phần của quy chuẩn kỹ thuật, Liên bang Nga sẽ đảm bảo luật pháp thích hợp trong lĩnh vực này đối với yêu cầu của WTO về rào cản kỹ thuật trong thương mại. Quy chuẩn kỹ thuật sẽ được nghiên cứu có tính đến tiêu chuẩn quốc tế và những khuyến nghị, sự cần thiết để đảm bảo an ninh đầy đủ cho Nga.

 

5.7. Tính minh bạch

 

Liên bang Nga sẽ đảm bảo mức độ cần thiết tính minh bạch trong luật pháp và thực tế điều chỉnh ngoại thương ở trong nước. Tất cả các văn bản tiêu chuẩn áp dụng chung điều chỉnh thương mại sẽ được công bố trong các nguồn chính thức và sẽ không có hiệu lực cho đến khi chúng được thông báo chính thức. Ngoài ra, khi soạn thảo các văn bản pháp luật tiêu chuẩn, Nga sẽ cung cấp cho tất cả những người liên quan một cơ hội, trong thời gian hợp lý, để trình bày ý kiến đóng góp của họ vào dự thảo các văn bản đó cho đến khi văn bản đó được thông qua. Điều này đảm bảo cung cấp một mức độ đủ khả năng dự báo môi trường pháp lý tại Liên bang Nga.

 

Với những quyền lợi và nghĩa vụ khi gia nhập WTO, có thể nói là Nga và Tổ chức Thương mại Thế giới cùng giành thắng lợi. Vì lúc đó nền kinh tế của Nga sẽ được mở hơn, hệ thống các chính sách, cơ chế kinh tế sẽ mềm dẻo và linh hoạt hơn, thuận lợi cho việc hòa nhập vào nền kinh tế toàn cầu, đồng thời kinh tế thương mại thế giới có điều kiện tiếp cận sâu và rộng hơn với thị trường Nga. Những năm gần đây, hợp tác kinh tế - thương mại, công nghiệp và đầu tư giữa Việt Nam và Liên bang Nga đã và đang phát triển tích cực, đạt được những kết quả ấn tượng. Việc Nga gia nhập WTO sẽ là cơ hội rất thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam thâm nhập, phát triển thị phần ở thị trường này. Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động chuẩn bị và mạnh dạn phát triển hơn nữa hợp tác thương mại với thị trường đầy tiềm năng này./.

 

                                                        (Vụ thị trường châu Âu, Bộ Công Thương)