Theo dự báo, khi gia nhập các Hiệp định Thương mại tự do (FTA) sẽ là cơ hội cho ngành hàng hải vì trên 90% sản lượng hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam thông qua đường biển. Nhưng đây cũng chính là khó khăn, thách thức của ngành vận tải biển.

Mới đảm đương 10-12% thị phần vận tải

Theo thống kê, năm 2015, tổng sản lượng vận tải do đội tàu biển Việt Nam thực hiện ước đạt 118,7 triệu tấn (tăng 9,5% so với năm 2014). Tuy nhiên, hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vận tải biển còn nhiều khó khăn. Theo Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam Nguyễn Xuân Sang, mặc dù có tăng về con số nhưng hiện đội tàu biển trong nước chỉ đảm đương 10-12% thị phần vận tải hàng hóa của Việt Nam xuất nhập khẩu qua đường biển. 

Hiện trên 80% số đội tàu biển đăng ký hoạt động tuyến quốc tế của Việt Nam chỉ hoạt động trên các tuyến gần.Đội tàu container hầu hết mới chỉ hoạt động vận tải nội địa và trong khu vực Đông Nam Á, Hồng Kông, Đài Loan, Trung Quốc.Đội tàu dầu chủ yếu vận chuyển xăng dầu nhập khẩu từ Singapore, Malaysia và Trung Đông.Khác với vận tải biển quốc tế, hoạt động vận tải biển nội địa đã đảm nhận được gần 100% lượng hàng bằng đường biển. Tuy nhiên, vận tải biển nội địa vẫn khó khăn do giá cước thấp, nguồn hàng khan hiếm và mất cân đối nguồn hàng giữa hai chiều Bắc - Nam.

Theo xếp hạng năng lực quốc gia về logistics của Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam có trên 1.200 doanh nghiệp trong nước và nước ngoài với mức tăng trưởng bình quân hằng năm 20-25%, đứng thứ 48/155. Nguyên nhân chính do các DN logistics quy mô rất nhỏ, vốn đăng ký dưới 1 tỉ đồng, cơ cấu tổ chức đơn giản, thiếu chuyên sâu. Do vậy mới chỉ đáp ứng được 25% nhu cầu nội địa và chủ yếu là làm dịch vụ cho các Cty nước ngoài. 

Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam Trần Bình Phú cũng chỉ rõ những yếu kém hạn chế như chất lượng cung cấp dịch vụ chưa đáp ứng được yêu cầu của khách hàng, giá dịch vụ cao dẫn đến hạn chế tính cạnh tranh trong việc cung cấp dịch vụ. Hiện 90% hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam thông qua vận tải biển, trong khi đó hạn chế lớn nhất của ngành logistics nước ta là chi phí cao, tương đương khoảng 21% GDP.Qua đó có thể thấy rằng, khi gia nhập các hiệp định, sẽ là cơ hội phát triển của ngành hàng hải, nhưng đây cũng là khó khăn, thách thức lớn của ngành này.

Đẩy mạnh xã hội hóa các dịch vụ logistics

Theo đại diện Cục Hàng hải, ngay khi Việt Nam kết thúc đàm phán và chuẩn bị ký kết các Hiệp định Thương mại tự do, Cục Hàng hải đã tích cực tham gia đoàn đàm phán của Chính phủ về các nội dung liên quan đến các dịch vụ vận tải biển và hỗ trợ vận tải biển của các hiệp định. Do vậy, trong thời gian tới, Cục Hàng hải sẽ có hướng dẫn, phổ biến các nội dung liên quan đến thương mại dịch vụ hàng hải về logistics trong các cam kết quốc tế của Việt Nam. 

Trong đó có nội dung cam kết về lộ trình thực hiện mở cửa thị trường dịch vụ ASEAN, AEC, các cam kết về gói dịch vụ vận tải biển ASEAN. Còn ông Trần Bình Phú cho rằng, Cục Hàng hải cần phải tiếp tục cải tiến thủ tục hành chính tại các cảng biển trong việc giao nhận hàng hóa, phương tiện vận tải ra-vào cảng lấy hàng và thủ tục một cửa và thông tin hàng hải. Hạn chế việc gia tăng giá dịch vụ cảng, chống ùn tắc tại cảng và quản lý nhà nước hữu hiệu.

Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam Nguyễn Xuân Sang cho biết, từ ngày 1.7.2016 Bộ luật Hàng hải mới sẽ chính thức có hiệu lực thi hành. Theo đó, lĩnh vực vận tải biển và dịch vụ hàng hải được điều chỉnh theo hướng ưu tiên phát triển vận tải biển, bảo hộ quyền vận tải biển nội địa cho đội tàu biển Việt Nam phù hợp với thông lệ quốc tế, khuyến khích phát triển logistics, xã hội hóa những dịch vụ hàng hải mà Nhà nước không cần trực tiếp thực hiện.

Nguồn: LĐO

Từ khóa: Hội nhập quốc tế, thách thức, vận tải biển