- Tháng 4/2014, Đoàn công tác của UBND Thành phố Hồ Chí Minh đã có chuyến công tác đến Nhật Bản và Hàn Quốc để nghiên cứu mô hình, chính sách phát triển công nghiệp hỗ trợ tại 2 quốc gia này. Có thể tham khảo thêm báo cáo của UBND Thành phố trình Thành Ủy Thành phố về nội dung này.

- Kinh nghiệm của Mỹ là phát triển CNHT theo từng cụm ngành trên cơ sở lợi thế cạnh tranh của từng bang hoặc tiểu vùng.

- Kinh nghiệm của Thái Lan: Năm 1998 Thái Lan thành lập Văn phòng phát triển Công nghiệp hỗ trợ thuộc Ban Hỗ trợ Công nghiệp Bộ Công Thương với nhiệm vụ: hỗ trợ kỹ thuật và đào tạo cho các ngành công nghiệp hỗ trợ; thiết kế và phát triển sản phẩm mẫu; hỗ trợ hệ thống thầu phụ. Chính phủ Thái Lan cũng xác định vai trò của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (đặc biệt là các công ty Nhật Bản), phát triển công nghệ của các doanh nghiệp cung cấp linh kiện trong nước (hỗ trợ liên kết kỹ thuật) và tạo lập mạng lưới các nhà cung cấp. Sau hơn 15 năm Thái Lan đã xây dựng được ngành CNHT đứng đầu các nước ASEAN. Đến nay, khi đã hội tụ đủ năng lực nền tảng của CNHT, Thái Lan có chính sách buộc các nhà đầu tư nước ngoài khi đã ổn định sản xuất phải thay đổi theo chiến lược để tuân thủ tỷ lệ nội địa hóa. Điều này kéo theo những dự án đầu tư mới hoặc mở rộng sản xuất của các tập đoàn lớn mở thêm các cơ sở CNHT.

Tuy nhiên trong bối cảnh hội nhập hiện nay việc áp dụng kinh nghiệp phát triển CNHT của các nước đi trước cần một số lưu ý:

- Thứ nhất, Yêu cầu hàm lượng nội địa không/khó áp dụng trong bối cảnh hiện nay của Việt Nam. Tuy nhiên, vẫn có thể khuyến khích mua hàng nội địa nếu có các biện pháp khác đi kèm như giảm thuế cho máy móc thiết bị và nguyên liệu thô mà Việt Nam chưa sản xuất được; thiết lập nhiều kênh trao đổi thông tin giữa các nhà lắp ráp nước ngoài và nhà cung cấp trong nước để thu hẹp khoảng cách thông tin.

- Thứ hai, môi trường đầu tư phải được cải thiện để hấp dẫn nhà đầu tư nước ngoài vào CNHT. Ngày nay trong bối cảnh thương mại tự do Việt Nam không thể áp dụng những chính sách công nghiệp mà các nước đi trước đã sử dụng. Việc mở cửa thuần túy như tự do hóa thương mại và đầu tư chưa phải là đủ để thu hút nhà đầu tư nước ngoài. Chúng ta cần hợp tác với nhà đầu tư nước ngoài, lắng nghe ý kiến của họ, thỏa thuận với họ về những mục tiêu chuyển giao công nghệ và mua hàng trong nước, thiết lập các biện pháp hỗ trợ thống nhất đi kèm.

- Thứ ba, hầu hất các nhà cung cấp linh kiện đều là các doanh nghiệp vừa và nhỏ vì vậy Chính phủ cần quan tâm, tạo thuận lợi cho hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp công nghiệp nói chung không chỉ doanh nghiệp thuộc Nhà nước.

- Thứ tư, chuỗi giá trị toàn cầu đang là xu thế chung hiện nay của các tập đoàn đa quốc gia. Chính phủ cần rút kinh nghiệm từ các nước đi trước và hợp tác với các tổ chức quốc tế để thúc đẩy liên kết giữa doanh nghiệp trong nước và các tập đoàn đa quốc gia. Kinh nghiệm từ các nước khác cho thấy thành công trong việc thúc đẩy liên kết công nghiệp là nhờ sự phản ứng của Chính phủ đối với những thay đổi trong môi trường kinh doanh; có những doanh nghiệp đủ mạnh dẫn đầu và được Chính phủ hỗ trợ về kỹ thuật và tài chính.

- Thứ năm, vì sự phát triển công nghiệp ổn định và lâu dài, hàng năm Chính phủ cần công bố Sách Trắng về công nghiệp, xây dựng cơ sở dữ liệu công nghiệp và hệ thống thống kê công nghiệp. Đây là những thông tin rất cần thiết cho hoạt động nghiên cứu, phân tích và hoạch định chính sách về công nghiệp. Ngoài ra, để đáp ứng yêu cầu hiện nay và đuổi kịp các nước đi trước, các chính sách công nghiệp cần phải chú trọng xây dựng đồng thời xã hội công nghiệp vã hội tri thức.

PC - TTWTO

Từ khóa: kinh nghiệm, quốc gia, phát triển, công nghiệp hỗ trợ