Ấn Độ và Trung Quốc đã cùng gây ra sự thất bại của lần đàm phán WTO vào năm 2008. Kể từ đó, Mỹ không còn xem WTO là chủ đạo nữa mà tập trung ưu tiên vào các hiệp định thương mại khu vực (RTAs). Trong 6 năm nắm quyền của ông Obama, Mỹ hầu như rất ít khi hoạt động tại WTO, trừ những lúc nước này lên tiếng đòi quyền lợi.
Ấn Độ và Trung Quốc đã cùng gây ra sự thất bại của lần đàm phán WTO vào năm 2008. Kể từ đó, Mỹ không còn xem WTO là chủ đạo nữa mà tập trung ưu tiên vào các hiệp định thương mại khu vực (RTAs). Trong 6 năm nắm quyền của ông Obama, Mỹ hầu như rất ít khi hoạt động tại WTO, trừ những lúc nước này lên tiếng đòi quyền lợi. Hiện tại, Ấn Độ đang bị đổ lỗi vì đã trì hoãn các cuộc đàm phán WTO gần đây. Nhưng không giống như năm 2008, Trung Quốc bây giờ đã không còn là “kẻ đồng mưu” của Ấn Độ, và cũng không sẵn sàng lên tiếng ủng hộ quan điểm của nước này.
Khi phải đối mặt với việc chống lại các nước phương Tây trong các vấn đề kinh tế lớn trên toàn cầu, bao gồm cả thương mại thế giới, biến đổi khí hậu và hệ thống tài chính quốc tế, phải chăng Trung Quốc và Ấn Độ đã không còn là đồng minh của nhau nữa? Tình hình cho thấy chắc chắn là như vậy, 2 nước này đã không còn là đồng minh cả về mặt thương mại và cả tại WTO. Giống như hầu hết các thị trường mới nổi khác, Trung Quốc cũng thể hiện một chút quan tâm trước lời kêu gọi liên kết 2 vấn đề an ninh lương thực và chương trình xúc tiến thương mại lại với nhau của Ấn Độ. Nhưng thật ra, dù Trung Quốc không thẳng thắn phản đối quan điểm của Ấn Độ, nước này chắc chắn cũng thất vọng như Mỹ và EU trước sự chống đối hết sức cứng rắn của Ấn Độ.
Trong thời gian gần đây, Trung Quốc khá im lặng tại WTO. Tại Bali cũng vậy, sự im lặng của Trung Quốc là đáng chú ý. Nguyên nhân của sự im lặng này có thể là do chương trình nghị sự của Bali khá hạn chế, chỉ bao gồm các vấn đề xúc tiến thương mại, an ninh lương thực và chương trình làm việc dành cho các nước kém phát triển. Tuy nhiên, sự im lặng này của Trung Quốc trái ngược hẳn với quá khứ không lâu trước đây. Lúc đó Trung Quốc luôn phát biểu rất rõ ràng quan điểm của mình tại WTO, đồng thời biểu lộ mình đứng cùng phe với Ấn Độ bằng cách tự nhận mình thuộc về phần “Nam” bán cầu.
Nhưng hiện tại, Trung Quốc không thể chấp nhận bất cứ sự phá rối nào tại WTO. Nguyên nhân là do Trung Quốc nhận ra được sự quan trọng của việc trở thành đối tác lớn nhất trong thương mại toàn cầu. Triển vọng kinh tế trong tương lai của Trung Quốc phụ thuộc rất nhiều vào khả năng duy trì vị trí dẫn đầu của Trung Quốc trong thương mại thế giới, đặc biệt là trong thương mại hàng hóa. Hiệp định tạo thuận lợi thương mại (TFA) đang được đề xuất sẽ rất có lợi đối với Trung Quốc trong vấn đề này. Trung Quốc hiện có liên kết thương mại mạnh mẽ với hầu hết các thành viên của WTO, vì vậy một khuôn khổ hỗ trợ thương mại đa phương trong đó đảm bảo hài hòa hóa các thủ tục hải quan có thể mang lại lợi ích đáng kể cho Trung Quốc. Bởi vậy, Trung Quốc rất quan tâm đến việc thông qua TFA.
Nhưng đồng thời, không giống như Mỹ và EU, Trung Quốc không muốn bị xem là một quốc gia không cần lo lắng về vấn đề an ninh lương thực. Trung Quốc muốn tạo sự cân bằng giữa 2 địa vị của mình: một địa vị là đối tác lớn nhất thế giới trong thương mại hàng hóa; địa vị còn lại là quốc gia đang phát triển lớn nhất. Cách nhìn của thế giới đối với 2 địa vị này là rất khác nhau, và Trung Quốc đang phải vật lộn để cân bằng cả hai. Các nước đang phát triển bắt buộc phải khuyến khích Trung Quốc tiếp tục tham gia nhóm G33 tại WTO. G33 trước đây đã bị các nước phát triển phản đối vì các nước thành viên G33 được nhận đòn bẩy lớn hơn trong việc duy trì các khoản trợ cấp trong nước dành cho lĩnh vực nông nghiệp. G33 cũng chính là liên minh thúc đẩy chương trình an ninh lương thực tại Bali.
Nhờ là một thành viên của G33, Trung Quốc được phép yêu cầu WTO sửa đổi công thức tính các biện pháp tổng hợp hỗ trợ cho nông dân nước này theo giá phổ biến trong những năm 1980. Tuy nhiên, dù không từ bỏ tư cách thành viên nhóm G33, Trung Quốc cũng không quá gay gắt về vấn đề an ninh lương thực. Trung Quốc không có tham vọng lớn như Ấn Độ trong vấn đề an ninh lương thực quốc gia. Ngược lại, Trung Quốc, cũng như một số nhà xuất khẩu gạo lớn khác, lo ngại về những khả năng không mong muốn có thể xảy ra khi Tổng công ty Lương thực Ấn Độ (FCI) bán hàng tồn kho ra thị trường ngũ cốc toàn cầu. Mặc dù có thể FCI sẽ không bao giờ làm vậy, nhưng kho dự trữ của FCI đủ lớn để khiến các nước, ngay cả Trung Quốc hùng mạnh, phải lo ngại.
Vì vậy, Trung Quốc nhận ra mình đang ở vị trí tiến thoái lưỡng nan tại WTO; và còn chiến lược nào tốt hơn trong tình huống này ngoài giữ im lặng? Đối với Trung Quốc, WTO là một phương tiện hữu ích để duy trì vị trí dẫn đầu trong thương mại thế giới thông qua cơ chế tối huệ quốc (MFN). Ngoài ra, Trung Quốc cũng sử dụng WTO để rút ngắn khoảng cách với các khuôn khổ thương mại của các quốc gia thành viên của OECD. Việc Trung Quốc nỗ lực bổ sung Hiệp định mua sắm chính phủ (GPA) của WTO, cùng việc Trung Quốc sẵn sàng đàm phán các vấn đề WTO + trong tất cả các cuộc đàm phán song phương và khu vực đang diễn ra, đã gửi tín hiệu tích cực đến Mỹ và các quốc gia OECD khác rằng Trung Quốc cam kết sẽ tuân theo các quy tắc thương mại của thế kỷ 21.
Không có lý do gì mà Trung Quốc lại ủng hộ Ấn Độ về vấn đề an ninh lương thực để rồi làm tổn hại đến sự chấp nhận ngày càng tăng của cộng đồng OECD với Trung Quốc. Trung Quốc không muốn bị xem là "nhân vật phản diện” trong thương mại thế giới nữa, và nước này rất sẵn lòng nhường lại vị trí “nhân vật phản diện” này cho Ấn Độ.
Theo http://www.financialexpress.com - TV
Từ khóa: im lặng, Trung Quốc, WTO, Ấn Độ, Hiệp định, thuận lợi, thương mại
