Tháng 5 năm 2020, Trung Quốc đẩy mạnh xuất khẩu khẩu trang. Theo dữ liệu hải quan của Trung Quốc, nền kinh tế châu Á đã xuất khẩu hơn 14 tỷ đô la loại "hàng dệt may chưa được phân loại". Con số này thậm chí còn nhiều hơn vài tỷ so với kim ngạch xuất khẩu hàng tháng cao nhất của Trung Quốcở những sản phẩm truyền thống như máy tính xách tay (9,9 tỷ USD vào tháng 7 năm 2020) hoặc điện thoại di động (8,3 tỷ đô la vào tháng 7 năm 2020).

Trên thực tế, COVID-19 đang ảnh hưởng đến các mô hình thương mại quốc tế. Điều này không có gì quá ngạc nhiên. Song, để hiểu chính xác cách mà dịch bệnh gây ảnh hưởng, chúng ta cần phải xem xét dữ liệu chi tiết. Tại Cơ quan Giám sát Đa dạng Kinh tế (Observatory of Economic Complexity - OEC), chúng tôi thu thập dữ liệu từ hàng chục cơ quan để giúp việc đánh giá được dễ dàng hơn. Tới thời điểm hiện tại, dữ liệu đã đủ để một công cụ trực tuyến miễn phí cho phép mọi người hình dung những thay đổi trong quỹ đạo thương mại của hàng chục quốc gia và hàng nghìn sản phẩm.

Minh họa đầu tiên là về tổng xuất khẩu hàng tháng của các nền kinh tế lớn nhất thế giới, gồm Trung Quốc, Hoa Kỳ và Đức. Xuất khẩu của Trung Quốc giảm mạnh trong tháng 2, nhưng nhanh chóng phục hồi và trở lại bình thường vào tháng 3.Trong khi đó, Hoa Kỳ và Đức đã có sự sụt giảm về xuất khẩu trong tháng 4, và sự phục hồi không trở lại nhanh chóng.

Cách đại dịch tác động đến xuất khẩu- Nguồn: OECD

Chúng ta có thể khám phá những khác biệt này sâu hơn bằng cách so sánh xuất khẩu của một tháng cụ thể trong năm 2020 với cùng kỳ năm 2019. Chẳng hạn như trong tháng 7 năm nay, xuất khẩu của Trung Quốc đã tăng 40 tỷ đô la so với cùng kỳ. Cũng trong khoảng thời gian đó, xuất khẩu của Mỹ vẫn giảm khoảng 20 tỷ USD. Biểu đồ cũng cho thấy sự sụt giảm xuất khẩu của Hoa Kỳ trong tháng Năm tương đương với sự sụt giảm của Trung Quốc trong tháng Hai (khoảng 50 tỷ USD). Tháng Hai là thời điểm đại dịch đang tấn công Trung Quốc. Do đó, một phần xuất khẩu giảm là do đại dịch gây nên.

Sự thay đổi hàng quý đóng vai trò quan trọng trong dữ liệu hàng năm

Khi đi sâu tìm hiểu về dữ liệu, chúng ta thấy rằng COVID-19 có thể là tin xấu đối với một số thị trường nhưng lại là tin tốt đối với những thị trường khác. Ví dụ, xuất khẩu nông nghiệp của Brazil tăng lên trong mùa dịch, nhất là mặt hàng thịt bò đông lạnh và đậu nành, tăng từ 464 triệu đô la vào tháng 4 năm 2020 lên 639 triệu đô la vào tháng 5 năm 2020. Xuất khẩu đậu tương hàng tháng của Brazil thậm chí còn tăng mạnh hơn (khoảng 1 tỷ đô la).

Một số thị trường lại không khả quan như Brazil. Ví dụ, ở ngành xuất khẩu phương tiện giao thông. Tây Ban Nha, Canada, Nhật Bản và Mỹ đã chứng kiến sự sụt giảm hàng tỷ đô ở mặt hàng ô tô. Xuất khẩu xe tải giao hàng của Mỹ cũng giảm hơn 1 tỷ USD trong tháng 4 và tháng 5, và chỉ đạt mức trung bình trong tháng 7.Xuất khẩu linh kiện máy bay của Mỹ cũng giảm mạnh, hơn 6 tỷ USD trong tháng 5 và tháng 6. Tuy nhiên, xuất khẩu xe đạp (chủ yếu từ Trung Quốc) lại giảm mạnh trong tháng 2 và tháng 3 nhưng tăng trở lại hơn 50% trong tháng 6 và tháng 7 so với cùng kỳ:

Xuất khẩu hàng may mặc cũng giảm mạnh trong năm 2020. Cả xuất khẩu quần áo và giày dép của Trung Quốc đều giảm hơn 1 tỷ USD trong các tháng 2, 4 và 5, so với cùng kỳ năm 2019. Tuy nhiên, trong ngành này, sản phẩm khẩu trang lại tăng mạnh, do đó, có thể trở thành sản phẩm thay thế của các nhà sản xuất quần áo và giày dép:

Các biểu đồ trên cho thấy sự trực quan, rõ ràng khi ứng dụng các công cụ trực tuyến để nhận diện những xu hướng mới của thương mại quốc tế. Bằng cách kết nối trực tiếp các công cụ với các nguồn dữ liệu thương mại quốc tế, chúng ta đang tiến một bước gần hơn đến việc phân tích và hiểu đúng bản chất về sự tác động của COVID-19 đối với nền kinh tế toàn cầu.

Nguồn: World Economic Forum

Từ khóa: COVID-19, xuất khẩu quần áo, giày dép, tăng mạnh, xu hướng thương mại