Trong suốt thập niên 90, nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa luôn tìm kiếm cách để đạt được mục tiêu kinh tế và ổn định toàn cầu. Lãnh đạo Trung Quốc với tâm niệm cải cách, họ không ngừng nỗ lực để tăng GDP và giải phóng sự nghèo đói cho nông dân. Sự thuận lợi đến với họ vào năm 2001, khi cựu đại diện thương mại Mỹ Charlene Barshefsky dẫn đầu phái đoàn đàm phán mà Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Sau mười năm, với sự thay đổi bộ máy lãnh đạo, Trung Quốc đã phát triển thành một siêu cường kinh tế và luôn thể hiện bằng cách thiết lập các quy tắc riêng của mình. Trong khi đó, Mỹ đang cảm nhận được tác động xấu của việc Trung Quốc gia nhập WTO và hối hận về các quyết định trước đó.
Trung Quốc đã phá bỏ bức tường bảo hộ, mở cửa thị trường để chuẩn bị cho việc gia nhập WTO, nhưng những người lãnh đạo thực thi lại có sự thay đổi đột ngột trong những năm tiếp theo. Nhập khẩu từ nước ngoài phải đáp ứng với quy định rất ngặt nghèo, và thường các quy định này khá mập mờ một cách tự nhiên dẫn đến hàng hóa nước ngoài không thể thâm nhập được thị trường Trung Quốc. Thời hạn mở cửa thị trường cam kết khi gia nhập WTO đã bị Trung Quốc ngang nhiên bỏ qua. Sở hữu trí tuệ và công nghệ đã bị sao chép, sau đó được ngành công nghiệp của Trung Quốc làm nhái với giá cực rẻ. Và nổi tiếng nhất, Trung Quốc đã định giá đồng tiền của họ cao hơn giá trị thật, tạo cho họ một lợi thế không công bằng trên thị trường thương mại toàn cầu.
Những hành động này đã củng cố nền kinh tế của Trung Quốc và đồng thời “tàn phá” nền kinh tế của Mỹ. Sự tràn ngập hàng hóa Trung Quốc sản xuất với giá rẻ tại thị trường Mỹ đã gây thiệt hại lớn cho ngành sản xuất Mỹ: kể từ khi Trung Quốc gia nhập WTO, số lượng việc làm tại các nhà máy sản xuất ở Mỹ đã giảm 25%, và mức lương cho công việc hiện tại không tăng bất chấp lạm phát. Thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc đã tăng vọt lên 318 tỷ USD vào năm 2013 – gấp 4 lần so với bất kỳ quốc gia nào khác. 72% thương mại của Mỹ là với Trung Quốc.
Trong khi đó, rất khó khả thi và tốn kém để thâm nhập được thị trường Trung Quốc khổng lồ. Nhiều công ty lớn của Mỹ đã lên tiếng về những thách thức mà chính phủ Trung Quốc tạo ra để bảo vệ nền kinh tế của họ. Những áp đặt này đã làm cho các công ty không thuộc Trung Quốc khó có khả năng thành công, mặc dù đã có nhiều biện pháp trừng phạt của WTO. Trong khi đó, Trung Quốc từng bước trở thành vương quốc của thị trường chủ nghĩa tư bản, họ đã chuyển sang một hình thức của chủ nghĩa trọng thương nhà nước.
Điều này có nghĩa sự quan tâm của chính phủ Trung Quốc để bảo vệ doanh nghiệp của mình là rất rõ ràng. Gần như các công ty Trung Quốc là công ty nhà nước, trong đó có 3 công ty trong top 10 danh sách Fortune 500. Thực tế cho thấy số lượng công ty nằm trong Fortune 500 thuộc sở hữu của Trung Quốc đã tăng gần gấp 4 lần, đạt 61 công ty kể từ năm 2005. Cũng trong giai đoạn này, danh sách Fortune 500 ghi nhận các công ty Mỹ có mặt đã giảm đáng kể, từ 176 xuống còn 133 công ty. Theo kết quả kinh doanh thì rõ ràng Trung Quốc và Mỹ đang đang phát triển theo hướng ngược nhau.
Quan chức chính phủ Mỹ nói rằng họ không có cách nào dự đoán được sự thay đổi lớn của Trung Quốc trong chính sách kinh tế sau khi đưa Trung Quốc vào WTO. Và có lẽ cựu Đại diện Thương mại, bà Barshefsky thực sự tin rằng mình đã làm điều có lợi cho cả hai nước. Nhưng thực tế lại chứng minh rằng, Mỹ đã thua trong cuộc chiến mười năm chống lại một quốc gia không công bằng, và rõ ràng là thương mại với Trung Quốc là không tốt cho Mỹ. Hàng rào bảo hộ, thao túng giá trị đồng tiền nội tệ, trợ cấp không công bằng và hàng hóa xuất khẩu giá rẻ ngập tràn.
Đây là một bài học về thận trọng hơn trong hành động của Mỹ cho tất cả thành viên WTO. Điều này có thể giải cứu thị trường Mỹ từ tai họa Trung Quốc, cũng như bất kỳ sự cạnh tranh bất công khác. Không có cách nào để kiểm soát cách Trung Quốc điều hành thị trường, nhưng chúng tôi có trách nhiệm kiểm soát chính mình - và thập niên 90 là quá đủ bằng chứng cho thấy không nên có quan hệ thương mại với Trung Quốc trong bài học này, các quan chứ chính phủ Mỹ nói.
Theo http://economyincrisis.org - MD
Từ khóa: Trung Quốc, WTO, thập kỷ, sai lầm, thương mại, Mỹ
