Tại cuộc đàm phán không chính thức về quy tắc của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) được tổ chức ngày 8/4 và từ 12-16/4, để thúc đẩy một thỏa thuận hạn chế trợ cấp thủy sản có hại, các thành viên WTO đã thảo luận về cách điều chỉnh các dự thảo điều khoản về trợ cấp liên quan đến trữ lượng cá bị đánh bắt quá mức với dự thảo điều khoản về trợ cấp nhằm ngăn chặn đánh bắt quá mức, Tổng giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala kêu gọi các thành viên đảm bảo WTO đạt được thỏa thuận vào tháng 7/2021.

Hội nghị Bộ trưởng lần thứ 11 của WTO (MC11) và mục tiêu 14.6 của Liên hiệp quốc về phát triển bền vững trao cho các nhà đàm phán nhiệm vụ đảm bảo một thỏa thuận về loại bỏ trợ cấp đối với đánh bắt bất hợp pháp, không báo cáo và không được kiểm soát (IUU) và cấm một số hình thức trợ cấp thủy sản góp phần gây ra tình trạng dư thừa và đánh bắt quá mức vào cuối năm 2020. Vào tháng 3/2020, cuộc khủng hoảng Covid-19 dẫn đến việc tạm dừng các cuộc họp trực tiếp và các thành viên sử dụng các cuộc họp trực tuyến và trao đổi bằng văn bản để tiếp tục đàm phán.

Bất chấp những nỗ lực của các bên và các cuộc họp “gần như hàng ngày” vào cuối tháng 11, các thành viên WTO đã không thể kết thúc đàm phán trước cuộc họp không chính thức ngày 14/12/2020 của Ủy ban Đàm phán Thương mại. Các thành viên WTO cam kết dựa vào tiến độ năm 2020 và đạt được nghị quyết vào năm 2021.

Vào ngày 8/4, các thành viên tập trung vào hai điều trong dự thảo văn bản hợp nhất: Điều 4 (Cấm trợ cấp liên quan đến trữ lượng bị đánh giá quá mức) và Điều 5 (Cấm trợ cấp liên quan đến việc đánh bắt quá mức). Các thành viên đã thảo luận về việc liệu Điều 4 có cần thiết hay không khi Điều 5 đề cập đến các điều khoản tương tự.

Một số thành viên cho rằng, Điều 4 là cần thiết để đảm bảo một chương về trữ lượng được đánh giá quá cao, nhấn mạnh đến “mức độ nghiêm trọng của tình hình khi nó phát sinh”. Những bên khác cho rằng, Điều 4 sẽ chỉ cần thiết nếu sự cấm đoán này nghiêm ngặt hơn và chứa ít kỳ vọng hơn hiện tại được đề xuất trong Điều 5. Các thành viên khác cho rằng Điều 5 sẽ là đủ.

Các thành viên “tiếp tục bất đồng” về cách xác định liệu trữ lượng có bị đánh bắt quá mức hay không và việc đánh giá trữ lượng nên được ưu tiên trong trường hợp có các quyết định mâu thuẫn. Họ cũng không đạt được thỏa thuận về việc các nước đang phát triển có nên được miễn trừ lệnh cấm này hay không và bằng cách nào. Các thành viên đã chia sẻ quan điểm về việc liệu có nên ngừng hoàn toàn trợ cấp khi lượng hàng tồn kho đã bị đánh bắt quá mức hay không.

Điều 4 hiện nêu ra một ngoại lệ cho phép các thành viên trợ cấp khi trữ lượng bị đánh giá quá mức “miễn là các biện pháp thích hợp được thực hiện để thúc đẩy việc xây dựng lại trữ lượng đến mức bền vững”. Điều 5 có một ngoại lệ tương tự, cho phép các thành viên cấp các khoản trợ cấp góp phần vào việc đánh bắt quá mức nếu họ có thể “chứng minh quản lý nghề cá được áp dụng vì sự bền vững.” Một số thành viên nhấn mạnh sự phức tạp của trợ cấp, nói rằng một số có thể giúp xây dựng lại nguồn dự trữ và khuyến nghị sử dụng các tiêu chí bền vững.

Trong phiên họp tháng 4, Tổng giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala kêu gọi các trưởng đoàn tiếp tục tham gia vào các cuộc đàm phán trợ cấp thủy sản và kêu gọi các thành viên “linh hoạt và sẵn sàng khi cần thiết” để đảm bảo WTO đạt được thỏa thuận vào tháng 7 .

Bà Ngozi Okonjo-Iweala cho biết, các cuộc đàm phán đã “đạt đến mức độ chín muồi đáng kể” và các thành viên nên thỏa hiệp để kết thúc đàm phán. Bà Okonjo-Iweala kêu gọi các trưởng phái đoàn tập trung vào văn bản, soạn thảo các điều chỉnh để giải quyết mối quan tâm của họ, phản ứng với các đề xuất của các thành viên khác và đưa ra vào văn bản “nói đến 14.6, cho sự bền vững của thủy sản” và việc kết thúc các cuộc đàm phán là “ưu tiên hàng đầu” đối với ngành thủy sản và hệ thống WTO.

Chủ trì cuộc đàm phán, Đại sứ Santiago Wills của Colombia, yêu cầu ngày 12-16/4 nhóm họp toàn thể và nhóm nhỏ ở cấp trưởng đoàn. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc triệu tập ở cấp trưởng đoàn, giải thích quan điểm của các trưởng đoàn “vô cùng hữu ích trong việc tìm ra con đường phía trước mà không thể đạt được ở cấp độ kỹ thuật”. Wills cũng yêu cầu các thành viên tập trung vào đánh bắt tận thu và tự cung tự cấp, quy trình xác định đánh bắt bất hợp pháp, không báo cáo và không được kiểm soát (IUU), và soạn thảo các thay đổi đối với đánh bắt quá mức và quá công suất.

Nguồn: Công Thương

Từ khóa: WTO, trợ cấp thủy sản, đàm phán